|
|
|
Drog:
İlaçların hazırlanmasında kullanılan,
hayvansal yada bitkisel kökenli, yani
sentezi bitki ve hayvan hücresi
tarafından yapılan ilk maddelere,
hammaddelere, ilaç ilaç hammaddelerine
verilen addır. Droglar elde edildiği
kaynağa göre; bitkisel droglar,
hayvansal droglar diye ikiye ayrılır.
Sayı bakımından bitkisel droglar,
hayvansal droglardan çok fazladırlar.
Bitkisel
droglar ilaç olarak alınabilmek için
uygun bir şekle konulmalıdır. En basit
yol drog toz ederek olduğu gibi veya bir
güllaç içinde almaktır. Bununla beraber
alma şeklindeki kolaylık ve alınan
miktarın saptanması bakımından hap,
infusyon ve dekoksiyon şekilleri de
kullanılmaktadır. Bu ilaç şekillerinden
başka tentür, hulasa, draje, tablet vs.
gibi şekillerde bulunmakta ise de bu
şekiller ancak eczacı tarafından
hazırlanabileceğinden burada
bahsedilmemiştir. |
|
|
|
Bitki
parçalarının bir madeni havanda
dövülmesi veya bir değirmende çekilmesi
ile elde edilir. Parça büyüklüklerine
göre kaba, orta, ve ince olabilir. Hap
olarak veya güllaç içinde alınacak
tozların ince olması tercih edilir.
Tozların alınmasında kullanılacak en
kolay yol, önce tozun yarım su bardağı
içine dökülmesi ve iyice
karıştırıldıktan sonra bu karışımın
içilmesi en uygun olanıdır. |
|
|
İnce
toz halindeki drogun bir yardımcı madde
(sıvağ) yardımı ile hap haline
getirilmesi ile elde edilir. Hapların
ağırlığı 1-2,5 gram arasında olmalıdır.
Daha büyük hapların alınması güçtür.
Sıvağ olarak bal, şeker şurubu, nişasta
leblebi unu, arap zamkı, meyan balı gibi
tedavi etkisini etkilemeyen maddeler
kullanılmalıdır. Drog tozu uygun sıvağ
maddesi ile hamur haline sokulur, bu
hamur avuç arasında döndürülerek uygun
uzunlukta bir çubuk yapılır, çubuk bir
bıçak yardımı ile uygun büyüklükte
parçalara bölünür. Ve her bir parça
yuvarlanarak hap haline getirilir.
Hapların birbirine yapışmaması için
aralarına meyan kökü tozu veya talk tozu
konulur. |
|
|
Drogların
ilaç olarak kullanılmasında en çok
kullanılan bir şekildir. u hazırlamak
için ufalanmış nebat (bitki) parçaları
üzerine kaynar su dökülür ve karışım
kapalı bir kapta sık sık karıştırılarak,
çok hafif ateş üzerinde 3-5 dakika
tutulur, soğuduktan sonra ince bir
tülbentten süzülür. Kullanılacak drog
miktarı genellikle 100 gram su için 2
gram bitkidir. Bu durum bazen hastalığa
göre kullanılacak bitki miktarını fazla
olması gerektiği zamanlarda vardır.
İnfüsyonlar her defasında taze olarak
hazırlanır. Tatlandırıcı olarak içersine
bal konulabilir. |
|
|
Dekoksiyon
hazırlamak için ufalanmış bitki
kısımları üzerine kafi miktarda soğuk su
konulur ve hafif ateş üzerinde sık sık
karıştırmak suretiyle yarım saat
ısıtılır ve sıcakken bir tülbentle
süzülür.Tıbbi bitkilerin ilaç haline
getirilmesinde en çok kullanılan yol
infüsyon ve dekoksiyon yollarıdır. Bu
tip prepartların hasırlanması için
yukarıda bildirilen şekilden, tartı ve
ölçü olanakları bulunmayan durumlarda
da aşağıda bildirilen yollarda
hazırlanabilir.
1- Çiçek, ince yaprak veya uçucu yağ
taşıyan droglar: Kaba toz edilmiş
drogdan bir çay kaşı dolusu bir su
bardağı içersine konulur ve üzerine
kaynar su doldurulur. Üzeri kapatılır
3-5 dakika dinlenmeye bırakılıp süzülür.
2- Kaba yaprak veya yumuşak meyveler:
Bir çay kaşığı drog bir bardak su ile
bir cezveye konulup 1-2 dakika
kaynatılıp 5 dakika dinlenmeye
bırakıldıktan sonra süzülür.
3-Kök, kabuk, sert meyve ve tohum
drogları : Bir çay kaşığı dolusu drog
bir bardak su ile bir cezveye konulup
1-2 dakika kaynatılıp 5 dakika
dinlenmeye bırakıldıktan sonra süzülür
Bir çay kaşığı
dolusu genellikle bir defa alınacak
miktardır. Bir günlük alınacak miktar
ise günde 2 ila 5 bardak arasında
değişen ve hastalığın durumuna göre
kullanılan drog miktarı belirlenir. |
|
|
Katı
yağ, sıvı yağ (zeytin yağı, badem yağı
), lanolin ve vazelin gibi sıvağlar ile
yapılan ve dışarıdan kullanılan ilaç
şekilleridir. Merhem hazırlamak için,
merhem içine konulacak madde veya
maddeler önce havanda iyice toz haline
getirilir. Sonra bir miktar sıvı yağ
maddesi üzerine azar azar ilave edilerek
havanda karışımı devam edilir.
Ayrıca merhemler
ikinci bir yol olarak ta iki avuç taze
bitki ince kıyılır. 500 gr içyağı veya
bir doğal margarin, sanki kızartma
yapılacakmış gibi, bir kabın içinde
kızdırılır. Bitkiler bu kızgın yağın
içine atılarak karıştırılır, 1-2 dakika
sonra ateş söndürülür, kabın kapağı
kapatılır ve soğumaya bırakılır.
Soğuduktan sonra buzdolabına koyulur.
Ertesi gün, kap yine ısıtılır (kızartılmaz)
ve bir tülbentten geçirilerek süzülür ve
hazırlanmış olan merhem kaplarına
dağıtılır. |
|
|
Genellikle
haricen kullanılan bir ilaç şeklidir. 10
kısım kuru drog 100 kısım zeytin yağı
veya haşhaş yağı içinde bir müddet ( 14
gün ) güneşte tutulması ve süzülmesi ile
elde edilir. Bitki yağı hazırlamak için,
çiçekler veya yapraklar gevşek biçimde
bir şişeye doldurulur ve bitkilerin iki
parmak üstüne çıkacak miktarda, sızma
zeytinyağı eklenir. 14 gün boyunca
güneşte veya sıcak bir ortamda
bekletildikten sonra tülbentten
geçirilerek süzülür. |
|
|
Kokulu çiçek veya
bitki parçalarının distilasyon yolu ile
yanı etken maddeleri su buharı yardımı
ile bitkiden ayrıştırmak suretiyle öz
yağını çıkartılarak elde etme
yöntemidir. |
|
|
Tentürler,
35-40 derece alkol içerikli damıtılmış
içkilerin veya aynı derecede etil alkol,
kanyak veya elma sirkesi kullanımı ile
elde edilirler. Bir şişe veya ağzı
kapanabilir bir kavanoz, ince kıyılmış
bitkilerle gevşekce doldurulur (Kuru
bitkiler için kavanozun 1/5' i, taze
bitkiler için kavanozun 2/5' i) ve
üstüne alkollü, etil alkol, kanyak veya
elma sirkesi eklenir. Sıvı, bitkilerin
üstüne çıkmalı ve kavanozun çalkalanacak
kadarlık bir kısmı boş kalmalıdır. Ağzı
iyice kapatılan şişe veya kavanoz, 14
gün güneşte bekletilir ve her gün 2-3
kez çalkalanır. Süre sonunda ince
delikli bir süzgeç veya tülbentle birkaç
kez süzülür ve bitki posasının suyu
sıkılır. 1-2 gün bekledikten sonra bir
kez daha süzülür ve koyu renkli şişelere
aktarılır. Elde edilen bu başlangıç
tentürü, serin bir ortamda
saklandığında, kullanım süresi 2-3 yıl
civarındadır. Tentürler, içten doğrudan
veya çaya ve suya eklenerek, dıştan da
kompres veya friksiyon (sürülme)
biçiminde kullanılırlar. Örnek:
İsveç iksiri
Tentürün İnceltilerek
Güçlendirilmesi:
Bazı bitki
tentürlerinin kullanımında yukarıda
açıklanan başlangıç tentürü tercih
edilir. Ama tentürler genellikle
inceltilip-güçlendirilerek kullanılr.
İnceltme-Güçlendirme Yöntemi:
1 ölçü başlangıç
tentürü, 9 ölçü 30-35 derecelik etil
alkol-su karışımı, kanyak veya elma
sirkesi ile koyu renkli küçük bir şişede
inceltilir ve iyice çalkalanır. Elde
edilen tentür, desimal ölçüye göre;
D1'
dir ve şişenin üstüne, kullanılan
bitkinin adı, tentür yapımının tarihi ve
incelti derecesi (D1)
bilgilerini içeren bir etiket
yapıştırılır.
D1
inceltisinden alınan 1 ölçü, aynen
yukarıdaki gibi 9 ölçü etil alkol-su,
kanyak veya elma sirkesi karışımıyla
inceltilirse
D2
inceltisi elde edilir. Böylece devam
edilerek, kullanımı önerilen incelti
derecesine ulaşılır. (D3, D4, D5, D6...
gibi)
Homeopaty
biliminde (tentür ile tedavi) 2
yüzyıl boyunca yapılan sürekli
araştırmalar ve insan üzerinde yapılan
deneylerle, hangi hastalıklara karşı
hangi bitkisel, hayvansal veya mineral
tentürün, hangi incelti derecesinde, hiç
bir yan etki yapmadan başarılı
olabileceği kesinlikle saptanmıştır.
Homeopaty
(Homeopathic- Homeopathie-Homöopathi)
yöntemleriyle yapılacak tedavilerde,
konu literatüründe yerini almış olan bu
incelti derecelerine ve kullanım
dozajlarına mutlaka uyulmalıdır. Bazı
hastalıklara karşı çok yüksek incelti
dereceleri (Örnek: D30 gibi)
önerildiğinde, konunun yabancısı olan
kişiler şaşkınlığa kapılabilirler, ama
bu tespitler kesinlikle doğrudur çünkü
tentürlerin etkinlikleri genelde
inceldikçe artar!
Tentürler,
kullanım miktarları göz önüne
alındığında, bitki çaylarından çok daha
etkilidirler. Alkol almak istemeyen veya
kesin alkol yasağı altında olan kişiler
için sıcak su karışımı idealdir, çünkü
alkol sıcak suyun içerinde kısa bir
sürede uçar ve geriye yalnızca bitkisel
etken maddeler kalır. Tentürler ayrıca,
tam veya yarım
banyolara
eklenerek de kullanılabilir.
|
|
|
Saplar
ve yapraklar, bir tahta tabla üstünde,
bir bitki lapası haline gelene kadar
merdane ile ezilir. Elde edilen lapa,
bir keten bezin üstüne yayılarak, hasta
organın üstüne yatırılır, sargı bezi ile
sarılır ve sıcak tutulur. Bu lapa
kompresi gece boyunca etkilemeye
bırakılabilir. |
|
|
İçinde
su kaynayan bir kabın üstüne
yerleştirilen süzgecin içine taze veya
kurutulmuş bitkiler konduktan sonra,
süzgecin üstü kapanır. Bir süre sonra ,
yumuşamış olan bu sıcak bitkiler bir
bezin üstüne yerleştirilerek, hasta
organın üstüne yatırılır. Hepsi, bir
yünlü kumaşla örtülür ve başka bezlerle
sıkıca sarılır. Hasta kişi
üşümemelidir.Örneğin:
Atkuyruğu
buğu
kompresleri çok etkilidir. Buğu
kompresleri, iki saat veya gece boyunca
hasta organın üstünde kalabilirler. |
|
|
Tam banyo için, gerekli
bitkiler geceden soğuk suya koyulur. Bir
banyo için bir kova dolusu (6-8
litre) taze bitki veya 200 gr
kurutulmuş bitki gereklidir. Ertesi gün
bu miktar ısıtılır (kaynatılmaz)
ve süzüldükten sonra banyo suyuna
eklenir (küvet). Banyo süresi 20
dakikadır. Kalp ve göğüs bölgesi suyun
dışında kalmalıdır. Ilık ya da sıcak su
ile belirtilen sınırları aşmayacak
şekilde doldurulmuş küvete bitki suyunu
süzüp boşalttıktan sonra 20 dakika
süreyle oturmalısınız. Bu esnada ilgili
sayfalarda belirtilen bitki çayını da
yudum yudum içebilirsiniz. Banyodan
sonra kurulanılmaz ve durulanılmaz. Bir
bornozun içinde, sıcak yatakta bir saat
kadar yatarak dinlenilir.
Yarım banyo
için, yarım
kova (3-4 litre) taze bitki veya
100 gr kurutulmuş bitki gereklidir.
Yarım banyonun hazırlanışı ve uygulanışı
da aynı tam banyo gibidir. Ancak, banyo
suyu böbreklerin üstüne kadar
çıkmalıdır. Yarım banyo süresi de 20
dakikadır. Banyodan sonra kurulanılmaz
ve bir bornozun içinde, sıcak yatakta
bir saat kadar yatarak dinlenilir.
İlgili sayfalardaki bitki özelliklerine
uygun önerilere dikkat edilmesi gerekir. |
|
|
HAŞLAYARAK
DEMLEME: |
Belirtilmiş oranda taze
veya kurutulmuş bitki bir cam kaba veya
metal olmayan bir başka kaba konur,
kaynamaya başlayan su ocaktan alınır ve
hazırlanmış olan bitkilerin üzerine
dökülür. Taze bitkilerin demlenmesi için
fazla beklemeye gerek yoktur (Birbuçuk-iki
dakika yeterlidir). Çay açık renkli
olmalıdır: Açık sarı veya açık yeşil.
Kurutulmuş bitkilerin demlenmesi ise
biraz daha uzun sürer (3-6 dakika
kadar). Bu yöntemle hazırlanmış bir
çay hem daha yararlıdır hem de daha
güzel görünür.
Belirtilmiş oranda kök,
gerekli görülen süre boyunca soğuk suda
bekletildikten sonra, kısa süre
kaynatılır ve 3 dakika kadar demlenmeye
bırakılır. Günlük çay miktarı bir
termosa konur ve gün boyunca ağır ağır
yudumlayarak içilir.
Genel olarak, dolu bir çay
kaşığı (yarım tatlı kaşığı) ince
kıyılmış bitki, orta boy bir su bardağı
(200 cc) dolusu suya yeterlidir.
Değişik durumlarda ve bitkilerde, bu
miktarlar reçetelere göre
değişebilirler. |
SOĞUK SUDA
YUMUŞATMA: |
Belirtilmiş oranda taze
veya kurutulmuş bitki bir cam kaba veya
metal olmayan bir başka kaba konur,
kaynamaya başlayan su ocaktan alınır ve
hazırlanmış olan bitkilerin üzerine
dökülür. Taze bitkilerin demlenmesi için
fazla beklemeye gerek yoktur (Bir buçuk-iki
dakika yeterlidir). Çay açık renkli
olmalıdır: Açık sarı veya açık yeşil.
Kurutulmuş bitkilerin demlenmesi ise
biraz daha uzun sürer (3-6 dakika
kadar). Bu yöntemle hazırlanmış bir
çay hem daha yararlıdır hem de daha
güzel görünür.
Belirtilmiş oranda kök,
gerekli görülen süre boyunca soğuk suda
bekletildikten sonra, kısa süre
kaynatılır ve 3 dakika kadar demlenmeye
bırakılır. Günlük çay miktarı bir
termosa konur ve gün boyunca ağır ağır
yudumlayarak içilir.
Genel olarak, dolu bir çay
kaşığı (yarım tatlı kaşığı) ince
kıyılmış bitki, orta boy bir su bardağı
(200 cc) dolusu suya yeterlidir.
Değişik durumlarda ve bitkilerde, bu
miktarlar reçetelere göre
değişebilirler. |
|
|
KAYNAK KİTAPLARDAN ALINTILAR
(REFERANSLAR) |
1-"Tanrı'nın
Eczanesinden Sağlık",
Maria Treben
2-Türkiye'de Bitkilerle
Tedavi, Prof.Dr. Turhan Baytop,
I.U Eczacılık Fak.
3-Eröztürk
N.: Bir Yudum Sağlık, Anahtar
Kitaplar Yayınevi, İstanbul,
2000 |
|
|
|
|
|
|
|
|