Kediotu
(Valeriana officinalis);
1.5-2 m boyunda, çiçekleri beyaz veya
açık-pembe renkli, çok yıllık ve
otsu bir bitkidir. Kediotu;
bitkisinin toprak altında kalan yapısı (yani
rizomları)
5 cm uzunluğunda ve 2-3 cm
çapındadır. Rizomların çevresinde 2-3 mm kalınlığında ve 10 cm
uzunluğunda kökler bulunur. Köklerin üzeri sarımsı-esmer bir kabukla
kaplıdır. Kediotu kökleri’
nin; baharlı bir lezzeti olup, kendisine has şiddetli ve özel bir kokusu vardır.
Bu kokudan kediler çok hoşlanırlar. Hatta bazen kediler bu bitkinin köklerini
çıkartır. Bu nedenle; botanik bahçelerinde (Avustralya ve Yeni Zelenda)
yetiştirilen bu bitkiler, bir tel kafes ile korunmaya alınır. Aslında
bitkiye “Kediotu"
isminin verilmesinin asıl nedeni de budur. Kediotu;
bütün Avrupa’ da, Orta Asya’ da, Japonya’ nın nemli bölgelerinde yetişmektedir.
Nemli toprakları sevdikleri için ormanlar da ve nehir kenarlarında sıkca görülmektedir.
Türkiye’ de ise Bursa-Uludağ ve Doğu Anadolu’ da rutubetli çayırlarda
yetişmektedir. Türkiye’ de 10’ a yakın Kediotu
(Valeriana)
türü bulunmaktadır.
Kediotu’
nun kurutulmuş kök ve rizomlarında; Actinidin,
Chatinidin,
nişasta,
Valerien asidi,
İsovalerien asidi,
eterli alkaloitler,
uçucu yağ (%0.5-2), şeker
ve tanen
bulunmaktadır. Bitkinin köklerine özel kokuyu veren madde, uçucu
yağ içinde bulunan valerianik
asit (valerenic acid) tir. Taze
köklerde valepotriat
ismi verilen bir grup etken madde vardır. İçlerinde en önemlisi valtrat
olup, Kediotu (V.
officinalis) köklerinde % 0.5-1 oranında
bulunmaktadır. Kuzey Anadolu dağların da (Zigana
dağlarında) yetişen V.
alliariifolia köklerinde % 2.5, Güney ve
Batı Anadolu da yaygın bir şekilde görülen V.
dioscoridis köklerinde ise % 0.3-0.5
oranlarında valtrat
olduğu tespit edilmiştir. Kediotu’ nun sonbahar aylarında topraktan sökülen
kökleri, yıkanarak toprak kalıntılarından temizlenir. Kesilmek suretiyle
parçalar haline getirilir ve temiz bir zemine serilerek kurutulur.
Kediotu
kökü; modern hayatın bir etkisi
olarak ön plana çıkan korku,
gerginlik, ve sinirlilik hallerinde, bu durumlardan
rahatlıkla kurtulabilmek için, büyük bir başarıyla ve gönül rahatlığıyla
kullanılabilecek çok değerli bir bitkidir. Etkinliği ve güvenilirliği bilimsel
olarak da kanıtlanmıştır.
Kediotu kökün den; çay,
tentür
ve preparatlar
(Ekstreler) biçiminde faydalanılır. Preparatların ve tentürün
kullanımı pratik olduğu için daha yaygındır. Etkisinin belirtileri, dalgınlık ve yorgunluğun aksine,
rahatlatıcı bir canlılık
olarak görülür. Geçmiş zamanlarda, yaraları iyileştirmek için kullanıldığı
bilinmektedir. Amerikan yerlileri savaşçılarının yaraları üzerine,
bitkinin taze yapraklarını ezerek hazırladıkları preparatları
kullanırlardı. Kediotu’
nun kurutulmuş köklerinin öğütülmesi sonucunda elde edilen tozun da mikrop
öldürücü etkisi vardır. Nevrasteni
(zihinsel ve bedensel yorgunluk) ve histeri (bencillik, kapris,
alınganlık...)
durumlarında ise, kediotu kökü kullanılması neticesinde
başarılı sonuçlar alındığı görülmüştür. Kediotu yüksek kan basıncını (hipertansiyon)
düşürücü
bir etki de gösterebilmektedir.
Kediotu
kökü; öncelikle uyuyamama
ve uykuyu sürdürme sorunu olanlar tarafından kullanılabilir
(Yatma zamanından 1 saat önce 2 kapsül).
Genelde, sinir sisteminden kaynaklanan tüm
rahatsızlıklara, spazmlara
ve ağrılara karşı
da kullanılabilir. Örnek verilecek olursa, baş
ağrısı, migren, mide bulantısı,
sinirsel kalp çarpıntıları,
sinirsel mide şişkinlikleri,
histeri, huzursuzluk, sinirlilik, endişe
(anxiety), korku, karamsarlık,
dişilik organı
ağrıları, menopoz
rahatsızlıkları ve
çalışma ortamındaki veya özel yaşamdaki stres
hallerine karşı başarıyla kullanılabilir. Günümüzün hızlı ve uğraşı gerektiren yaşam biçiminin
oluşturduğu tüm rahatsızlıklardan, bireylerin sinir sistemlerinin güçlendirilmesi
ve dengeye kavuşturulması ile
üstesinden gelinebilir. Yukarıda sayılan hastalıklara, mide
ve karın
ağrıları, safrakesesi rahatsızlıkları,
kalp bölgesindeki ağrılar ve
sürekli kabızlık halleri
de dahildir. Günümüzde, hayatta kalma savaşı veren veya özel hayatında
stresle mücadele eden herkesin Kediotu
kökü kullanması, kişinin bu
savaş ve mücadeleden başarıyla çıkmasına çok yardım edecektir. En güvenilir
yanı ise, alışkanlık
veya bağımlılık
yapacak herhangi bir madde taşımamasıdır.
Kullanım
Biçimleri
Hazır Preperat Olarak: Kediotu
Ekstresi: % 0,8 Valerenic
acid içerecek şekilde standardize edilmiş
kediotu kök ekstresi içermektedir. Genel olarak yemeklerle
beraber günde 1-2 kapsül alınabilir. Uykusuzluğa karşı ise, yatma zamanından
1 saat önce 2 kapsül alınır.
Çay
Olarak: İnce
kıyılmış kediotu
kökünden, 1 tatlı
kaşığı alınarak, 1 su bardağı dolusu soğuk suya eklenir. Arada bir
karıştırmak sureti ile 8-10 saat demlendirildikten sonra ılıklaştırılır
ve süzülür. Elde edilen çaydan, gün içerisinde 2-3 bardak veya ihtiyaç
duyulduğunda 1 bardak içilir.
Tentür
Olarak: İnce kıyılmış ve
kurutulmuş kediotu kökleri’
nin alkol (35 derece etil alkol) içerisinde bekletilmesi ile elde
edilir. Genellikle, Kediotu kökü tentürü (Valeriana)
D3, D4, D5 veya D6 inceltileri, yukarıda bahsettiğimiz bütün rahatsızlıklara
karşı kullanılır. Yarım çay bardağı ılık su içerisine, günde 3-4
defa olmak üzere, 25-35 damla (veya 1
tatlı kaşığı) tentür ilave edilerek
içilir. İhtiyaç duyulan her durumda alınmasında (önerilen
dozajlara dikkat etmek suretiyle) sakıncası
yoktur. Tentür yapımı ile ilgili ayrıntılı bilgi için
TIKLAYINIZ.
Uyarılar:
Hamile veya emziren kadınlar bu ürünü kullanmamalıdırlar. Kapsül alımından
sonra araba ve ağır iş makinası kullanılmaması tavsiye edilir.
Kediotu
/Valerian Root 500 mg’ lık kapsüller halinde sunulmakta olup; genel olarak yemeklerle beraber
ek gıda olarak günde 1-2 kapsül, uykusuzluğa karşı ise
yatma zamanından 1 saat önce 2 kapsül alınabilir. Bilinen herhangi bir yan
etkisi yoktur.
Sayfa
Başı
Şifalı
Bitkilerin Kullanım Biçimleri
Şifalı
Bitkilerin Toplanmaları
Referanslar:
1-"Gesundheit aus der Apotheke Gottes" "Tanrı'nın
Eczanesinden Sağlık", Maria Treben , Anahtar Kitaplar Yay., Çev.:
N.Eröztürk, 1994
2-Türkiye'de
Bitkilerle Tedavi, Prof.Dr. Turhan Baytop, I.U Eczacılık Fak.,1984,İstanbul
|